Celem wszystkich sprzedawców detalicznych i producentów jest dostarczanie klientom zyskownych i bezpiecznych produktów. Dla dostawców żywności i napojów oznacza to nie tylko bezpieczne produkty spożywcze, ale również bezpieczne opakowania. W tym celu Unia Europejska wymaga od producentów materiałów i opakowań przeznaczonych do kontaktu z żywnością (FCM) przestrzegania dobrej praktyki produkcyjnej (GMP).
Zapewnienie konsumentom bezpiecznej i jadalnej żywności jest przedsięwzięciem złożonym. Sprzedawca detaliczny musi mieć pewność, że cały łańcuch dostaw, zarówno środków spożywczych, jak i opakowań, jest zgodny z niezbędnymi przepisami i zapewnia dostarczenie konsumentowi końcowemu bezpiecznego produktu wysokiej jakości.
Łańcuch dostaw żywności i FCM
W łańcuchu dostaw począwszy od surowców przez konsumpcję i kolejny etap po konsumpcji (składowanie na wysypiskach, recykling i odzysk ciepła) zaangażowanych jest kilka podmiotów gospodarczych. Każdy podmiot ma swoje własne wymagania dotyczące przepisów i działalności. Dla sprzedawcy detalicznego istotne jest, aby normy w całym łańcuchu dostaw były zgodne z odpowiednim prawodawstwem i najlepszymi praktykami w produkcji.
GMP jest narzędziem zapewnienia jakości, które daje sprzedawcom niezbędną kontrolę na całej długości łańcucha dostaw w celu zapewnienia spójności i dostarczenia bezpiecznych produktów wysokiej jakości.
Europejskie normy dotyczące materiałów i opakowań do kontaktu z żywnością
Zainteresowane strony są świadome istnienia międzynarodowego symbolu "kieliszek/widelec". Nieco podobnie jak w przypadku europejskiego znaku CE, znak "kieliszek/widelec" oznacza, że środki spożywcze zawarte w FCM są bezpieczne do spożycia przez ludzi.
Zgodnie z rozporządzeniem ramowym WE 1935/2004, symbol „kieliszek/widelec” jest obowiązkowy dla FCM sprzedawanych na rynkach UE, chyba że artykuły te, ze względu na swoje właściwości, są wyraźnie przeznaczone do kontaktu z żywnością. Przepis ten wymaga również, aby FCM były produkowane zgodnie z GMP. Chociaż symbol ten nie jest dowodem zgodności z GMP, to sytuacja ta jasno pokazuje, że GMP była przestrzegana.
GMP jest podstawowym środkiem kontroli i procedurą, której producenci powinni przestrzegać w celu zapewnienia bezpiecznych i zgodnych z przepisami materiałów do kontaktu z żywnością. Inne regulacje UE, które obejmują GMP dla FCM, to m.in.:
- Nr 1935/2004 - określenie wymagań GMP
- Nr 882/2004 - dla urzędników badających zgodność FCM
- Nr 2023/2006 - dla producentów (określa zakres, definicje, systemy zapewnienia jakości/kontroli jakości, dokumentację)
- Nr 282/2008 - zmienia nr 2023/2006
Producenci powinni mieć świadomość, że rozporządzenie WE 1935/2004 określa wymóg wytwarzania FCM zgodnie z GMP, a rozporządzenie WE 2023/2006 określa GMP dla FCM. Artykuł 3 (a) definiuje je jako:
"Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP)" oznacza te aspekty kontroli jakości, które zapewniają, że materiały i wyroby są stale produkowane i sprawdzane w celu zapewnienia zgodności z zasadami mającymi do nich zastosowanie oraz z normami jakości właściwymi dla ich zamierzonego wykorzystania, nie stanowiąc zagrożenia dla zdrowia ludzi, nie powodując niedopuszczalnych zmian w składzie żywności oraz nie powodując pogorszenia jej cech organoleptycznych.
Zainteresowane strony nie powinny błędnie twierdzić, że skoro rozporządzenie nr 2023/2006 wyraźnie odnosi się do farb drukarskich i tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu, nie ma ono zastosowania do innych materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Rozporządzenie WE 1935/2004 wymienia w załączniku I 17 materiałów obejmujących wszystkie formy FCM, z których wszystkie muszą spełniać wymagania dobrej praktyki produkcyjnej.
Implementacja GMP
Producenci nie mogą polegać wyłącznie na testowaniu produktu końcowego w celu wprowadzenia jakościowego wyrobu na rynek. Zamiast tego muszą one wdrożyć solidny system procesów zapewnienia jakości i kontroli jakości - stanowiących elementy składowe dobrej praktyki produkcyjnej - w całym łańcuchu produkcyjnym. Zapewnienie jakości jest mechanizmem pomagającym producentom kontrolować te procesy i sprawdzać ich jakość. Razem tworzą one solidny system zapewnienia jakości, który można udokumentować.
Podmiot działający na rynku jest odpowiedzialny za wdrożenie udokumentowanego systemu zapewnienia jakości, na który składa się:
- Dostateczne przeszkolenie pracowników
- Zdefiniowanie obowiązków
- Funkcjonowanie właściwej organizacji i procesów
- Identyfikowalność
- Możliwość produkcji bezpiecznej i zgodnej z przepisami FCM
- Istnienie wiedzy technicznej niezbędnej do kontroli:
- Procesów chemicznych
- Maszyn do obróbki
- Warunków panujących w miejscu pracy
- Technologii
Podmioty działające na rynku muszą mieć świadomość, że właściwy dobór materiałów i dostawców ma istotne znaczenie w przypadku GMP, ponieważ mogą one mieć głęboki wpływ na zarządzanie procesami produkcyjnymi.
Podobnie jak w przypadku zapewnienia jakości, system kontroli musi być skuteczny i odpowiedni do kontroli jakości. Powinien on obejmować wszystkie aspekty działalności, począwszy od wyboru surowców i części, poprzez produkcję, transport, magazynowanie, a także nadzór i działania korekcyjne. Solidny system kontroli jakości umożliwia:
- Interwencję w procesie produkcji
- Środki korygujące mające na celu zapewnienie produkcji zgodnej z wymaganiami
- Wykazanie efektywności dla władz
Wykazanie zgodności z GMP
Jednym z elementów wdrażania skutecznych systemów zapewniania i kontroli jakości jest stworzenie przejrzystej i dokładnej dokumentacji. Może to być dokument papierowy lub elektroniczny, ale musi być dostępny dla władz w celu udowodnienia zgodności.
Dokumentacja musi zawierać zarówno dokumenty pomocnicze, takie jak szczegóły specyfikacji, szczegóły składu materiałowego, deklaracje zgodności i sprawozdania z badań, jak i dokumenty operacyjne. Mogą one obejmować dokumenty wyszczególniające:
- Wybór materiałów
- Rejestrację danych dotyczących produkcji
- Kontrole produkcji - np. rejestry temperatury, wykresy czyszczenia
- Procedury działań korygujących
- Kontrolę produktu gotowego - np. badania
- Szkolenia osobiste
- Zarządzanie magazynem
- Protokoły dystrybucji/wysyłki
Kluczem do wykazania władzom zgodności z GMP jest dokumentacja, ponieważ nie może ona zostać przetestowana.
10 Złotych Zasad dotyczących Zgodności z GMP
W celu zapewnienia zgodności z GMP producenci powinni:
- Zaprojektować obiekt od samego początku
- Zatwierdzać procesy
- Napisać dobre procedury i upewnić się, że są one przestrzegane
- Określić obowiązki i role
- Prowadzić rzetelną dokumentację
- Zapewnić szkolenia i rozwój personelu
- Praktykować zasady dobrej higieny
- Dbać o konserwację urządzeń i wyposażenia
- Wprowadzić jakość w cykl życia produktu
- Przeprowadzać regularnie audyty
BADANIA MATERIAŁÓW I OPAKOWAŃ DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ W SGS
Eksperci SGS posiadają rozległą wiedzę i doświadczenie w badaniach materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Korzystanie z usług SGS daje pewność, że Państwa produkty spełniają odpowiednie przepisy i normy dotyczące materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (m.in. (UE) nr 10/2011, (WE) nr 1935/2004, FDA czy GB). Dowiedz się więcej o usługach SGS w zakresie badania materiałów i produktów przeznaczonych do kontaktu z żywnością
Zainteresowanych badaniami materiałów i opakowań do kontaktu z żywnością prosimy o kontakt w celu uzyskania dalszych informacji:
Tomasz Trąd
Business Development Manager
Consumer and Retail
t: +48 22 329 22 42
Al. Jerozolimskie 146A,
, 02-305,
Warszawa,
Polska