Większość z Was zapewne kojarzy wakacyjne nagłówki typu „zakaz kąpieli – zakwit sinic” itp. W materiale poniżej wyjaśniam, czym są sinice, co oznacza termin „zakwit sinic” i skąd bierze się zakaz kąpieli w zbiornikach z sinicami.
Sinice – co to jest?
Sinice są mikroorganizmami wodnymi, powszechnie występującymi w wodach powierzchniowych (słodkich i słonych). Tak jak rośliny, potrzebują światła słonecznego do życia. W normalnych warunkach sinice są zbyt małe, żeby były dostrzegalne gołym okiem.
W warunkach podwyższonej obecności nutrientów (głównie azotu i fosforu) w wodzie, a także sprzyjającej temperatury wody i powietrza (okres letni) dochodzi do tzw. zakwitu sinic. Zakwit sinic to szybki wzrost tych mikroorganizmów powodujący tworzenie widocznych gołym okiem kożuchów pływających po powierzchni wody.
Jest to niekorzystne zjawisko nie tylko wizualnie, ponieważ kożuch z sinic powoduje także:
- blokadę światła słonecznego
- nadmierne zużycie pierwiastków biogennych
- ograniczenie dostępności tlenu
To wszystko generuje niedobory żywnościowe innych organizmów wodnych, nierzadko powodując ich obumarcie.
Sinice w wodzie – niebezpieczeństwo dla człowieka
Sinice w wodzie produkują toksyny, które mogą być bardzo niebezpieczne dla człowieka. Kąpiel w zbiorniku z sinicami może skutkować:
- zmianami skórnymi,
- zatruciem pokarmowym,
- zaburzeniami neurologicznymi.
W krytycznych przypadkach taka kąpiel może skutkować śmiercią!
Nic dziwnego więc, że obecność sinic na kąpieliskach jest niedopuszczalna i podlega regulacjom prawnym. W Rozporządzeniu Ministra Zdrowia dot. kąpielisk czytamy, że woda w kąpielisku nie powinna zawierać „…zakwitu sinic przybierającego postać kożucha, smugi lub piany…” [1]. Stąd, jeżeli na danym kąpielisku doszło do zakwitu sinic należy bezwzględnie wprowadzić zakaz kąpieli.
Anabaena sp.
Oscillatoria sp.
Sinica
Badania sinic
Identyfikacja sinic może być utrudniona ze względu na ich mikroskopijny rozmiar. Ponadto, w zbiorniku mogą znajdować się m.in. glony, które zostaną mylnie określone jako sinice. Dlatego w ramach badań sinic, sama ocena organoleptyczna nie wystarczy.
Sinice — badania mikroskopowe
Rzetelne określenie obecności sinic w wodzie, a także ich klasyfikacji do danego gatunku, wymaga obserwacji mikroskopowych w laboratorium. Umożliwia to wykrycie sinic jeszcze przed ich zakwitem lub wykluczenie ich obecności. Takie badania mikroskopowe sinic wykonają Państwo w Laboratorium Środowiskowym SGS Polska w Pszczynie.
Agnieszka Rybarska, ekspertka SGS Polska w branży Industries & Environment
Źródła:
[1] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli
Al. Jerozolimskie 146A,
, 02-305,
Warszawa,
Polska